Radca prawny a adwokat. Cechy, różnice i podobieństwa

Radca prawny Anna Wilk

W chwili obecnej regulacje dotyczące zawodu radcy prawnego jak i adwokata, w zakresie uprawnień do reprezentowania klientów przed sądami czy innymi organami administracji, niewiele się różnią, a istniejące różnice są techniczne, nie mające dla klientów żadnego znaczenia. Potwierdza to fakt, że wiele kancelarii na rynku są kancelariami składającymi się zarówno z adwokatów jak i radców prawnych. Jakie różnice i podobieństwa występują pomiędzy tymi dwoma zawodami prawniczymi? Podpowiadamy.

Adwokat a radca prawny – jakie różnice?

Różnice pomiędzy adwokatem a radcą prawnym sprowadzają się do różnic w zakresie szkolenia i historii obu zawodów. Szkolenia prowadzone są bowiem przez każdy z samorządów zawodowych oddzielnie i samodzielnie.

Początki adwokatury możemy liczyć nawet od starożytnego Rzymu.

W Polsce ówczesna palestra duże znaczenie osiągnęła już w XV w., co niektórzy łączą z słynnym pieniactwem polskiej szlachty. W najnowszej historii adwokatura odegrała ważną rolę w walce z systemem komunistycznej władzy za czasów PRL. Wielu adwokatów udzielało pomocy prawnej oskarżanym o działalność antypaństwową, jak również czynnie wspierało a nawet współtworzyło organizacje opozycyjne wobec władzy komunistycznej.

To w dużej mierze w tym okresie kształtował się etos adwokata, który stoi po stronie jednostki w starciu z bezwzględnym aparatem państwowym. To dzięki postawie wielu adwokatów, którzy poświęcali swoje kariery, wygodną pozycję zawodową i społeczną w celu obrony jednostek przed tyranią państwa, powstał do dziś żyjący etos adwokata niezłomnego, odważnie walczącego bez względu na przeciwności, stojącego po stronie zasad, wolności, równości, sprawiedliwość i praw człowieka. Adwokata, który nie tylko stosuje uchwalone przez Państwo przepisy, ale je kwestionuje, szuka racjonalności w przypadkowych regulacjach prawnych, walczy z bezmyślnością urzędników, wskazuje na właściwe rozumienie przepisów prawa by służyło ono społeczeństwu a nie tylko władzy.

Ten etos zawodu adwokata jest wciąż żywy i kultywowany zarówno przez samorząd adwokacki jak i przez wiele kancelarii adwokackich. Taka postawa odgrywa bardzo ważną rolę we wszystkich dziedzinach prawa. Ta niezgoda na rzeczywistość rodzi chęć poszukiwania głębiej w materii prawa a nie pozostawanie na płaszczyźnie suchej litery prawa. Pozwala to być twórczym, nie tylko powtarzać wzorce prawne, ale tworzyć nowe, szukać nowych interpretacji i możliwości w dynamicznie zmieniającym się świecie.

Choć powyżej mowa o adwokaturze, współcześni radcowie prawni niczym nie odbiegają od adwokatów.

Poza tym ciężko opisywać zbiorowości jako całość, gdyż w każdej zbiorowości znajdują się jednostki wybitne, świetne jak i przeciętne. Dokładnie to samo można powiedzieć o adwokatach jak i radcach prawnych.

Cechy zawodu adwokata i radcy prawnego

Oba zawody prawnicze są zawodami zaufania publicznego. Istotnymi cechami obu zawodów – adwokata i radcy prawnego – jako zawodów zaufania publicznego są:

1. posiadanie wysokich kwalifikacji i kompetencji zawodowych,
2. istnienie szczególnej więzi osobistej pomiędzy wykonującym zawód a udzielającym pełnomocnictwa opartej na zaufaniu klienta do adwokata lub radcy prawnego i adwokata lub radcy prawnego radcy prawnego do klienta,
3. samodzielność i niezależność w wykonywaniu zawodu,
4. ponoszenie odpowiedzialności materialnej i dyscyplinarnej za nienależyte wykonywanie zawodu,
5. posiadanie szczególnego statusu prawnego – zarówno zawód adwokata, jak i radcy prawnego są uregulowane ustawowo i podlegają ochronie prawnej;
6. obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej,
7. obowiązkowy udział w samorządzie zawodowym i obowiązkowe poddanie się zasadom wytworzonym przez ten samorząd.

Zasady wykonywania zawodu adwokata

Zasady wykonywania zawodu adwokata określa przede wszystkim ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze. Z ustawy tej wynika, że Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa. Adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko ustawom. Adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów adwokackich.

Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Nadto, adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym w określonych przepisach. Adwokat świadczy pomoc prawną osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym oraz jednostkom organizacyjnym (tzn. organom państwowym lub samorządowym, osobom prawnym, organizacjom społecznym lub politycznym oraz innym podmiotom nieposiadający osobowości prawnej, np. spółkom jawnym, partnerskim, komandytowym).

Gdzie adwokat wykonuje swój zawód?

Adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, cywilnej partnerskiej lub komandytowej. Zaznaczyć należy, że wspólnikami (względnie partnerami lub komplementariuszami) w ww. spółkach mogą być wyłącznie adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowo, ustawodawca zaznaczył, że wyłącznym przedmiotem działalności tychże spółek ma być świadczenie pomocy prawnej. Adwokat nie może wykonywać zawodu jeżeli pozostaje w stosunku pracy. Ma to gwarantować niezależność adwokata, w starciu z jakimkolwiek innym podmiotem.

Dobry adwokat powinien wykonywać czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością. Obowiązkiem adwokata jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i dążenie do utrzymania wysokiej sprawności zawodowej.

Zasady wykonywania zawodu radcy prawnego

Kwestię zasad wykonywania zawodu radcy prawnego reguluje ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana. Radca prawny wykonuje zawód ze starannością wynikającą z wiedzy prawniczej oraz zasad etyki radcy prawnego. Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej. Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Radca prawny ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami.

Radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, w której wspólnikami (partnerami lub komandytariuszami) są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.  Wyłącznym przedmiotem działalności ww. spółek ma być świadczenie pomocy prawnej.

Ważne jest to, iż radca prawny nie może być obrońcą w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe wtedy, gdy jest zatrudniony w ramach stosunku pracy.

powrót do publikacji sprawdź naszą ofertę